وصیتنامه شهید وهب علیخانی

اینجانب وهب علیخانی فرزند اسماعیل دارای شماره شناسنامه 8583 اهل خوروبیابانک که آمده ام در جبهه حق علیه باطل شرکت کنم تا اگر انشاءا... قسمت شده باشد که این خون ناقابل من راه اسلام فدا شود. اگر از کسی طلب دارم اگر خودشان آوردند بیاورند والا هیچ و دیگر از همسرم می خواهم که درتربیت فرزندان و به دستور اسلام کوشا باشد و در خاتمه طول عمر رهبر انقلاب را از خدا مسئلت می نمایم و خدمت مادر و همسر و فرزندان سلام می رسانم و از دوستان و رفقا می خواهم که در راه قرآن و اسلام کوشا باشند و ما را درحیات و ممات فراموش نکنند. والسلام علیکم ورحمه ا... وبرکاته وهب علیخانی 25/2/60

بسم الله الرحمن الرحیم

من بـراتعلی ازسرزمین هجران کشیده کویر و از دیارنخلستان ، این دهکده پرماجرا با شما سخن می گویم. دوستتان دارم وسلامتان می کنم و با این شعـر کـه سروده یکـی از دوستان، برادرم «حسین»است باب سخن را باز می کنم :

کــویـــر ای خشکـسال زنـدگی ها *** کــویـــــــر ای نغمــــه وارستگی ها

درون تــــو هــــزاران قصـــــــه و راز *** برونـــت خنده خورشیــــد طناز

ز گـــرمـای تنـــت مسرورم امــــروز *** منم براتعلی آن مهمان دیــــروز

صــدای تو چو امـواج سکوت اســت *** نگاهــت از نمـک یا سهم لوت است

تـــو در این صحنـــه ی زیبــا چـــه داری*** چــرا یک گل به دامانت نـداری

به وقت تشنگــــی آب آورت کیست *** نشان قـدرت و تاج سـرت چیست

چــرا با عشــق خود مستانه خفتی *** چـــرا راز دلت بـــا ما نــگفتی

نخــواندی یک دعـا از بـهر یاران *** به خود چسبیده ای همچـون بخیلان

من احساسات فرو ریخته آسمان عشق و محبتـم ؛ کارم به خاک سپاری خصومـت و کینه است . هر جا غم جاری است ، شادی نثار می کنم و هر جا تنفر است بذر عشق می پاشم . من پیکر عریان عشق را در اختیار دارم. هر کس به دنبال من می گردد باید باکائنات هم آهنگ گردد، تا مرا در فراسوی عالی ترین نقطه آن؛ یعنی بخشش سیاحت کند. من با دفتر دار بزرگ خاطره ها پیمان بسته ام که جزئی از او و برای او باشم . بین مـن و او و تـو جدایی نیست ، اگر به دقت به درون خود بنگری می بینی که ما همه یـکی هستیم و باید مهربان باشیم ؛ و با آموزش الفبـای عشــق به دیگران درکشیــدن صـدای عشــق نهایت دقــت را به خــرج دهیــم و در تقسیم محبت ها ضریبــی را بــا تـــوان بــالا انتخـــاب کنـــیم که بــا عشـــق دیگــران جمـــــع شده و مـــــا را از همــــه بــدی ها منهــا کند .

والسلام براتعلـــی 

بیاضه روستایی است که در ۵۳ کیلومتری جنوب شرقی خوروبيابانك در استان اصفهان واقع شده‌است.

بياضه به معناي سپيدي است . اين نامگذاري احتمالا به دليل گستردگي توده هاي سيليسي سفيد رنگ در محدوده اطراف روستا بوده است .

آثار تاريخي بياضه شامل:قلعه،مسجد و حسينيه،امامزاده،بازار زرگرها

قلعه بياضه بيش از هزار سال قدمت دارد و در سال 444هجري ناصر خسرو از آن با نام پياده ياد مي كند.داخل قلعه اتاقك ها و راهرو هاي پيچ در پيچ در پنج طبقه ديده مي شود.

قلعه روستاي بياضه براساس شواهد موجود همچون نوع مصالح ، طرز ساخت و گفته ها و شواهد به قبل از اسلام، احتمالا" دوره ساساني يا كمي قبل از آن بر مي گردد.

مورخين و نويسندگان زيادي از اين مسير عبور نموده از روستا و قلعه تاريخي بياضه ياد نموده اند از جمله آنها مي توان به ناصرخسرو ، مقدسي، ابن حقول ... اشاره نمود .

امامزاده((ابو محمد))از زيارتگاه هاي بياضه است. امامزاده ابومحمد از نوادگان امام موسي كاظم است و به وسيله ي  زهر به دست پيرزني به شهادت رسيد.

آبگرم يكي از روستاهايي است كه در 30 كيلومتري جنوب خور قرار دارد كه قبلا  داراي 10 الي 12 خانوار جمعيت بوده است كه در حال حاضر به 4 خانوار مي رسد.

در زمان قديم مردم براي زيارت امام زاده اي كه در آبگرم مدفون است ميرفتند و دو يا سه شبانه روز در آنجا اقامت مي كردند.هم چنين آبگرم داراي يك چشمه ي آب معدني گوگردي مي باشد كه جهت بعضي امراض و دردهاي استخواني مفيد مي باشد و در حال حاضر تعداد زيادي از مردم به آبگرم براي زيارت،تفريح و استفاده از آب شفا بخش آن مي روند.

آبگرم مدفن امامزاده ابراهيم بن موسي بن جعفر است.گويند ابراهيم بن موسي بن جعفر(ع)كه در جنگ گرمه(روستايي نزديك آبگرم)مجروح شده بود چون به اين مكان رسيد عصاي خود را بر زمين فرو برد و چشمه آبگرمي جوشيدن گرفت

معنی لغوی مصر شهر بزرگ یا معادل امروزی کلان شهر(مگالاپلیس) است مصر ايران روستايي با حدود 40 خانوار جمعيت در حاشيه كوير مركزي، درشهرستان خوروبيابانك قرار دارد كه از برخي جهات از جمله توليد محصولات كشاورزي و باغي در آن منطقه كويري، زبانزد عام و خاص است.

وقتي وارد روستاي مصر مي شويد اولين چيزي كه براي هر تازه وارد به مصر تعجب آميز است ساختار كوچه هاي اين روستاي كوچك است.
در مصر برخلاف بسياري از روستاها و آبادي ها و حتي شهرهاي ايران كه پر از كوچه هاي قديمي تنگ و پرپيچ و خم است با خيابان وسيعي روبه رو مي شويد كه خانه ها در اطراف آن قرار دارد و آب شيرين قنات روستا از وسط آن مي گذرد.
با عبور از داخل روستاي مصر و پيمودن حدود 4 كيلومتر مسافت از بين مزارع روستاي مصر، به آخرين نگين سبز حاشيه كوير در اين منطقه يعني آبادي «فرحزاد» مي رسيد كه تنها 3 خانوار جمعيت در آن ساكن است. فرحزاد پايان مسير است و ديگر ادامه راه امكان پذير نيست.

برای دیدن ادامه متن به ادامه مطلب بروید

گرمهاین روستا در 30 کیلومتری جنوب خور قرار دارد و ناصر خسرو در سفرنامه خود نامی از آن برده است. مردمان گرمه دارای زبان قدیمی هستند و خور را «هسب» می‌گویند.آثار تاريخي گرمه شامل قلعه،قبرستان كشته ها،امام زاده عبدالله،استودان گبرها(مقابر زردشتيان).

عروسان از روستاهای شهرستان خوروبيابانك استان اصفهان است. این روستا در مرکزیت روستاهای جنوبی خوربیابانک قرار گرفته است. که در مسیر گردشگرانی که برای بازدید از مناطق کویری می آیند قرار گرفته است. از صنایع موجود در این روستا می توان به کارخانه بسته بندی خرما و مواد غذایی، مرغداری و .. نام برد.شغل اصلی اکثریت مردم این منطقه کشاورزی می‌باشد که در کنار آن قالیبافی و صنایع دستی نیز وجود دارد.

زندیگینامه شاعر از زبان خودش

((من خودم به یاد ندارم،اما دفترچه ی کوچکی به نام شناسنامه که هویت سنگین و بی حاصل مرا یدک میکشد، حکایت از این دارد که در آغازین روز پاییزی سال1352،جواز ورودم به دنیای ساکنین زمین صادر شد. عاشق شعر و ادبیات بودم. البته گاهی هم نثرهای ادبی کوتاه و بلند می نوشتم که فقط به درد خودم می خورد و برای دل خودم بود. اما همیشه دوست داشتم چیزی بنویسم که دست کم اطرافیانم از خواندنش لذت ببرند.و این روز با نگاه مهربان و محبت آمیز مولایم،امام رضا(ع)در روز تولدشان به حقیقت پیوست. میتوانم بگویم ایشان نخستین و ناب ترین دلیل سروده هایم شدند.(البته شاید این تصور شخصی من باشد).)) شاعر متخلص به ساقی است.

آثاراو:

1-      باران درکویر

2-      عشق های کاغذی

دیگر از افرادی که در خور صاحب کتاب شعر است مرحوم حاج حسینقلی معلم می باشد که او نیز دارای خطی زیبا بود و مدت65 سال به مکتب داری و معلمی در طبس وخور مشغول بوده و دارای طبعی و ذوقی . بیشتر سروده هایش در مراثی ائمه اطهار است.

آن مرحوم در دوران حیاتش اشعار خود را جمع آوری نموده و بعد از آنکه مرحوم دکتر علی شریعتی مقدمه ای زیبا و دلنشین به آن اضافه می نماید به همت خود آقای دکتر علی شریعتی چاپ وانتشار می یابد نام کتاب مناقب الائمه است و تصور می کنم بیش از یک بار چاپ و انتشار نیافت.

احمد امینی متخلص به راد فرزند ملا یحیی در سال1305شمسی در خوروبیابانک در خانواده ای مذهبی و اهل علم به دنیا آمد. در سال 1331به استخدام آموزش و پرورش درآمد ودر مقام آموزگاری به پرورش استعداد کودکان هوشمند خطه کویر پرداخت.

از سال 1328 سرودن شعر را آغاز کرد و همواره با مطالعه کتب مختلف و مکاتبه ادبی با دوستان اهل قلم سعی در ارتقای دانش ادبی خود داشت.شعر او روان ویکدست و بدون حشو و زواید است.از سال 1360 سرودن شعر را به زبان محلی آغاز نمود و از آن پس تا کنون با سرودن اشعاری در قالب های مختلف به گویش خوری،سعی در زنده نگه داشتن این زبان کهن و باستانی دارد.

آثار او:

1-      افسانه کویر

2-      نگارش دستور زبان کامل خوری

3-      مجموعه شعر به زبان خوری

4-      مجموعه شعر فارسی

تاراج جندقی میرزا اسماعیل تولد 1250 جندق-وفات 1327ق در  شاهرود. فرزند ابراهیم از طایفه عامری جندقی است. تخلص تاراج را یغما به او داده است.

                 ز لطفم خواست چون بر سر نهد تاج            مرا  یغما   تخلص  داد   تاراج

  وی شاعری تهیدست بود و در اشعارش از روزگار غدار و فلک کج مدار و پریشانی خویش شکوه ها دارد. همسر اول وی مریم ، دختر یغمای جندقی بود. او چند صباحی منشی جهانسوز میرزا حاکم شاهرود بود و ماهی شش تومان حقوق می گرفت در اواخر عمر از تهیدستی دیوان شعر خود را برای به دست آوردن چند تومان گرو گذاشت.مدتی هم در دستگاه انوشیروان میرزا ضیاءالدوله حاکم سمنان مشغول به کار بوده است. دیوانش بر روی هم شش هزار بیت دارد.

ابراهیم دستان(یغمای ثانی)فرزند یغما ابوالحسن:پس از تحصیلات مقدماتی وارد خدمت نظام شد وبا منصب سلطانی بنام ابراهیم دستان به ریاست دو دسته سرباز جندق و بیابانک اشتغال داشته است در سال 1265قمری عده ای از راهزنان بلوچ پس از ربودن تعدادی شتر از شترداران انارک در مزرعه کمال دو فرسنگی خور اتراق می کنند.خداوندان شتراز ابراهیم سلطان کمک می خواهند و در عریضه خود به او یادآور می شونداگر کمکی به آنها نشود به ناصرالدین شاه شکایت خواهند برد.

  نبردی بین قوای ابراهیم سلطان و بلوچ در می گیرد که منجر به فرار سربازان ابراهیم سلطان و پیروزی بلوچ ها می شود پس از رسیدن خبر حمله بدون اجازه ابراهیم خان و کشته شدن تعدادی سرباز، به پایتخت احضارو از او باز خواست می کنند.ابراهیم سلطان شکایت انارکی هارا تسلیم امیر کبیر می کند- امیر از سر خونش در می گذرد و می گوید: شاعر را چه مناسبت با منصب سلطانی برودرس بخوان.ابراهیم فوری از شغل نظامی گری دست بر می دارد و به تحصیل علم طب می پردازد وی مدتی ملازم حسام السلطنه والی خراسان و حاج سیف الدوله متولی آستانه مبارکه و منشی جهانسوز میرزا و انوشیروان میرزای ضیاءالدوله حاکم سمنان بوده است.

او چهار جلد قرآن مجید و چند کتاب به خط خود نوشته و دیوان اشعارش به خط خود وی در دسترس می باشد.

میرزا اسماعیل هنر اول (1255-1288قمری)فرزند ارشد یغما . بعد از تحصیلات مقدماتی در کاشان در سلک طلاب علوم دینی در آمد و پس از چهارده سال تحصیل بعد از کسب جواز اجتهاد از مرحوم ملا احمد نراقی صاحب معراج السعاده به جندق و بیابانک باز گشته است.   در خور تغییر لباس داده وبه کسب و زراعت و تجارت پرداخته است.میرزا اسماعیل در خط و انشاء سرآمد اقران بود،دیوان اشعارش به خط خود او در کتابخانه مجلس شورا موجود است وی علاوه بر قصاید-غزلیات- رباعیات و انواع شعر فارسی،از آن جا که به زبان عربی تسلط داشته اشعاری به عربی نیز سروده است. ماده تاریخ فوتش چنین است:(هو الحی الذی لا یموت) و قبرش در دهکده گرمه پنج فرسنگی جنوب خور است.

حاج اسداله منتخب السادات فرزند میرزا حبیب اله فرزند سید میرزای جندقی هم عصریغما است.منتخب السادات نوه دختری میرزا اسماعیل هنر استوی به سال هزار و دویست وهفتاد و نه هجری قمری تولد یافت – احمد صفائی تاریخ ولادت وی را چنین سروده است:

(اسداله در شهود آمد         درپس پرده هرچه بودآمد)

منتخب السادات از شعرای کثیر الاشعارولایت جندق و بیابانک است وی پدر مرحوم استاد حبیب یغمایی و عبد الحسین ادیب می باشد.او به سال هزار و سیصد وده هجری شمسی در خور وفات یافت و در بقعه امام زاده داوود مدفون گردید، مهمترین آثار وی به این شرح است:

1-نوش نامه که منظومه ای عاشقانه و حدود سه هزار بیت دارد.

2- فتح نامه در احوال حسین کاشیکه هشت صفحه نخستین آن را ماشااله خان سردار کاشی چاپ کرده است.

3- گلعمو نامه که منظومه ایست در بی وفایی دنیا.

4- منظومه ای از احوال مسعود لشکرازحکام این منطقه. 

5- اشعار و مراثی دیگر که حدود دوهزاربیت می شود.

حاج منتخب السادات خط زیبائی داشته و نمونه هائی از خطوط اودر مجله  یغما منتشرشده است.

میرزا عبداله ملقب به لسان الحق و متخلص به وامق یکی از علما وشعرا ی جندق و بیابانک است پدرش سید کاظم از سادات طباطبائی است. وامق دارای خطی زیبا و اشعارش روان و به عربی نیز اشعاری دارد لسان الحق در بیان علوم دینی و حکمت الهی و ضبط احادیث و امتیاز اخبار درست و نادرست استاد و خانه اش پناه ستم دیدگان بود وی شب یک شنبه دوم آذر هزار و سیصد و نه شمسی ،رجب هزار و سیصد و چهل و نه قمری رخت به دیار جاوید کشید یکی از مسمات وی در مدح امام مهدی(عج)به نام میلادیه به اهتمام نوه ی او مرحوم سید ابو الفضل طباطبائی به چاپ رسیده است.فرزندانش یکی سید ضیاءالدین طباطبائی وکیل دادگستری و  دیگر مرحوم سید محمد وامق طباطبائی یکی از وعاظ معروف خور بود.او در اسفند ماه هزار وسیصد و پنجاه شمسی به دیار باقی شتافت.

احمد صفائی در خور دارای تالیف بوده واز خود اثری شعری به جای گذاشته زنده یاد احمد صفایی فرزند یغما است.او فردی متدین وبا ایمان بوده ودرقصبه جندق می زیسته است او در سرودن شعر استاد بوده واز خطی خوش و زیبا بهره مند بوده است.

دیوان مرحوم صفاییبه همت جناب آقای سیدعلی آل داوود تصحیح شده و در اغلب کتابخانه ها موجود است.  

حبیب یغمایی در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در شهرک خور، مرکز ناحیهٔ جندق و بیابانک زاده شد. پدرش حاج میرزا اسدالله منتخب‌السادات خوری بود. از طرف مادر تبار او به یغمای جندقی می‌پیوست. منتخب‌السادات در سال ۱۳۱۰ در خور درگذشت. دوران کودکی حبیب در خور به سر آمد. در مکتب‌خانه‌ها نزد ملایان محلی نخست قرآن را آموخت و سپس به کسب دانش‌های مقدماتی روی آورد. از کودکی طبع موزون او بر همگان آشکار شد و برخی خواسته‌های خود را به زبان شعر بیان می‌کرد. دوستان و معاشران منتخب‌السادات به رغم زندگی در روستایی خرد و کم‌جمعیت همه اهل فضل و ادیب و شاعر بودند.

حبیب هنوز ده یازده سال بیش نداشت که در سال ۱۲۸۸ دستجات کاشی به سرکردگی نایب حسین کاشی و پسرش ماشاءالله خان کاشی برای نخستین بار به بیابانک وارد شدند. اینان از جلوی نیروهای مشروطه‌خواه بختیاری فرار کرده و خود را به این ناحیه رسانده بودند. منتخب‌السادات و فرزندانش را دستگیر کردندو اموالشان به غارت رفت. ماشاءالله خان که نسبت به پدرش متعادل‌تر بود چون دانست منتخب‌السادات شاعر است و در امور دیوانی و منشیگری تسلط دارد او را به دبیری خود برگزید و مأمور کرد منظومه‌ای مفصل در گزارش کارها و لشکرکشی‌هایش بسراید. این منظومه با نام فتح‌نامهٔ نایبی که در چند هزار بیت در مدتی کوتاه و به اجبار سروده شده، هر چند از حیث ادبی و هنری واجد ارزش نیست، اما اصیل‌ترین روایت از ماجراجویی‌های این گروه آشوبگر است.

                                                                        مراسم چهارشنبه سوری

شب چهارشنبه آخر هرسال که فرا می رسد زن و دختری که در خانه بود با یک کاسه آب و مقداری هیزم خشک که اغلب یکی دو برگ درخت خرما بود یا مقداری دُرمَنه که خوری ها به آن تِرْخ گفته و می گویند برفراز پشت بام می آمدند و مترصّد بودند که نصف قرص خورشید به پشت کوه افول نماید و همین که این هنگام فرا می رسید هیزم را آتش می زدند و بعد ازآنکه خوب مشتعل می شد هیزم مشتعل را به کوچه پرت می کردند و ضمن ادای این جمله((الا به دُر الا به دُر-دزدون و هِز از دِه به دُر))

کاسه آب را بر روی هیزمی که مشتعل بود می ریختند و معتقد بودند که تا سال دیگر دزد و هیزی در محل پیدا نمی شود.

مراسم روز بی بی حور

در زمان قدیم در خور یک روز قبل از نوروز را روز بی بی حور می نامیدند و معتقد بودند ک در روز بی بی حور تنور نباید خالی از نان باشد و طبق همین عقیده ، درروز بی بی حور اگر اشخاصی بودند که آردی هم در خانه اشان نبود ، مقداری از همسایه و یا از اقوام و بستگان قرض می گرفتند و نانی می پختند و نمی گذاشتند که تنور خالی از نان باقی بماند و عقیده داشتند که اگر روز اول سال ، که نوروز باشد در تنور نان نباشد آن سال از لحاظ خواربار به زحمت خواهند افتاد.

نمیدانم روز بی بی حور از کی و چه تاریخی پا گرفته و نمیدانم آیا در جای دیگر چنین عقیده ای است؟